In dit artikel gaan wij in op de inhoud van het opleidingsplan van het GOP concept.

Competentiegericht opleiden – Initiatief en verantwoordelijkheid

Het competentiegericht opleiden is het uitgangspunt van de GZ-opleiding (met CanMEDS rollen
als basismodel). Het leren vindt plaats door op de werkvloer de PIOG te faciliteren in het
(praktijk)leerproces, maar vooral ook door veel initiatief en verantwoordelijkheid voor het
(praktijk) leerproces bij de PIOG zelf te leggen en/of te laten.

Praktijkgestuurd opleiden

Binnen de GOP wordt in navolging van deze onderwijsvisie en het gekozen onderwijsconcept van
competentiegericht opleiden een eigen, specifieke invulling gegeven aan het praktijkleren.
De GOP-partners hebben daarbij gekozen voor praktijkgestuurd opleiden waarin in alles de
praktijkcontext voorop staat en de begeleidingsschil in zijn geheel is ingericht in het faciliteren
van opleiden, leren en ontwikkelen middels praktijkgestuurde aanpak binnen de GOP. Daarbij
staat het leren van, door en met elkaar in PIOG-combinaties of PIOG-praktijkleergroep voorop.

1-op-n-aanpak

Ook de praktijk- en werkbegeleiding is daarbinnen getransformeerd van de huidige 1-op-1 aanpak
naar een 1-op-n aanpak (begeleiding van PIOG’s in leerkringen (2-3) op locatie en begeleiding van
PIOG’s in leergroepen (4-6 over meerdere locaties heen) met ook de inzet van beeldtafels.
Praktijkgestuurd opleiden is verder uitgewerkt en vertaald in bouwstenen voor praktijkleren
(zie ook het handboek.)

Taxonomieën Miller

Miller onderscheidt 4 opklimmende niveaus van kennis en vaardigheden (taxonomieën Miller) die
gedurende de opleiding doorlopen worden, te weten:
1. Weten kennis, cursorisch gedeelte
2. Weten hoe kennis en kunnen uitleggen, cursorisch
3. Tonen hoe basisvaardigheden en een simulatiecontext, cursorisch/praktisch
4. Doen in een authentieke praktijksituaties, praktijk

Uitgangspunt voor het competentiegericht opleiden is het CanMEDS model (Canadian Medical
Education Directives for Specialist). Lees meer over het CanMEDS model.

Competentieprofiel

Het competentieprofiel geeft voor elk van de zeven competentiegebieden van het CanMEDS model aan wat verwacht mag worden van een volleerde GZ-psycholoog.
Per competentiegebied wordt eerst een algemene definitie gegeven, waarna bijbehorende
algemene en specifieke indicatoren worden aangegeven (zie Competentieprofiel GZ in het handboek).

Themakaarten

Centraal in de opleiding staan de themakaarten die hun oorsprong vinden in een denkbeeldige
matrix waarin enerzijds de competentiegebieden zijn weergegeven en anderzijds de inhoudelijke
kenmerkende beroepssituaties (zie bijlage themakaarten in het handboek).

Als bouwstenen voor de competentieontwikkeling zijn er negen thema’s die het inhoudelijke
domein van de GZ-psycholoog bestrijken. Deze betreffen de diagnostiek, de meest prevalente
DSM-stoornissen, en beleid en organisatie. Bij de keuze van de inhoud van de themakaarten is in
eerste instantie het generalistische karakter van het beroep van GZ-psycholoog bepalend
geweest, waarbij naast de diversiteit aan klachtengebieden, doelgroepen en kerntaken in beeld
zijn gebracht.

De competenties uit het competentieprofiel komen niet in alle thema’s in gelijke mate aan de
orde; er zijn thema-gebonden prioriteiten vastgesteld. De themakaarten geven richting aan het
cursorisch onderwijs, het werken in de praktijk, en de toetsing en beoordeling. Opgemerkt moet
worden dat de themakaarten de kenmerkende beroepssituaties (KBS) slechts in algemene
termen beschrijven. Daarvoor is gekozen omdat de opleidingsplekken van de PIOG’s zeer divers
kunnen zijn, wat een heel precieze omschrijving van beroepssituaties bemoeilijkt. In de praktijk
betekent dit dat een KBS door de PIOG en de opleider nader gedefinieerd dienen te worden.

Kenmerkende Beroepssituaties (KBS)

Kenmerkende beroepssituaties zijn situaties waarmee een beroepsbeoefenaar regelmatig te
maken heeft, die van de beroepsbeoefenaar handelen vragen, en die kenmerkend zijn voor het
beroep van GZ-psycholoog. Kenmerkende beroepssituaties zijn overigens niet altijd kritische
beroepssituaties.
Een kritische beroepssituatie is complex van aard en bij onprofessioneel handelen zijn er majeure
negatieve consequenties te verwachten.

Elk thema kent een aantal verplichte en keuze KBS (bijlage KBS in beeld in het handboek).

Binnen het GOP is het van belang dat de PIOG in samenspraak met de werkbegeleider(s) en
praktijkopleider het individuele opleidingsplan (IOP) zodanig opstelt en wegzet in tijd waarbij
rekening gehouden wordt met de planning van de verschillende PIOG-opleidingsplaatsen.